Skólastúlkur hafa verið í forystu mótmæla í Íran og sýnt hugrekki gegn kúgandi lögum um skyldunotkun höfuðslæða með því að taka af sér höfuðslæðuna. Réttur til menntunar, heilsu og lífs er í hættu hjá milljónum skólastúlkna vegna gasárása í írönskum stúlknaskólum. Þúsundir skólastúlkna hafa verið lagðar inn á sjúkrahús vegna gaseitrunar.
Yfirvöld hafa ekki rannsakað þessar árásir með viðeigandi hætti eða komið í veg fyrir þær. Þau segja einkenni stúlknanna ekki vera annað en „streita”, „spenna” og/eða „tilfinningasmit”, sem er hugtak notað til að lýsa félagslega samþykktri hugsun við smitandi veiru.
Eiturgasi hefur verið beitt gegn skólastúlkum á grunnskóla- og menntaskólastigi. Fyrstu tilkynningar um árásir með eiturgasi bárust frá stúlknaskóla í borginni Qom þann 30. nóvember 2022. Yfirvöld reyndu að kæfa fréttaflutning um árásina og bárust því ekki fréttir um hana fyrr en næsta árás átti sér stað í sama skóla, tveimur vikum síðar. Þar varð51 stúlkafyrir eitrun. Foreldrar sem fjölmiðlar tóku viðtöl við vegna seinni árásarinnar sögðu yfirvöld neita að birta skýrslu um eitranir úr fyrri árásinni eða hvaða gasi hefði verið beitt. Í fjölmiðlaviðtölum lýstu stúlkurnar, sem lagðar höfðu verið inn á sjúkrahús, einkennilegri gaslykt í skólanum og að í kjölfarið hafi þær fundið fyrir andateppu, doða, verkjum í fótum og erfiðleikum með gang.
Ríkisfjölmiðlar gáfu út að minnst 30 fjölskyldur hefðu lagt fram formlega kvörtun til saksóknara. Yfirvöld lýstu því yfir að búið væri að skipa rannsóknarteymi til að rannsaka árásirnar í Qom en engar niðurstöður hafa verið birtar opinberlega.
Síðan fyrstu tvær árásirnar áttu sér stað hefur þeim fjölgað gífurlega. Sjálfstæðir fjölmiðlar og mannréttindasamtök hafa greint frá meira en 300 aðskildum árásum á rúmlega 100 stúlknaskóla víðsvegar um Íran. Fjöldi árása átti sér stað 15.-17. apríl í fjölmörgum héruðum.
Á netinu hafa myndbönd verið í umferð sem sýna skólastúlkur í óhugnanlegum aðstæðum á skólalóðum þar sem þær hósta og eiga erfitt með andadrátt. Einnig eru til myndbönd frá sjúkrahúsum þar sem stórir hópar stúlkna þurfa læknisaðstoð. Í febrúar greindi sjálfstæður fjölmiðill frá andláti 11 ára stúlku vegna eiturárásar í öðrum skóla í Qom, en yfirvöld neita því og ríkisfjölmiðlar greindu frá því að dánarorsök hefði verið veirusýking í öndunarfærum og nýrnasjúkdómur. Fjölskylda 11 ára stúlkunnar hefur greint frá því í fjölmiðlum og samfélagsmiðlum að dánarorsök stúlkunnar hafi verið smitsjúkdómur og nýrnavandi. Írönsk yfirvöld þvinga oft fram opinberar yfirlýsingar og því óttast Amnesty International að fjölskyldumeðlimir hafi verið beittir harðræði til að þvinga fram áðurnefnda yfirlýsingu til samræmis við frásögn yfirvalda.
Skrifaðu undir og kallaðu eftir því að írönsk yfirvöld geri sjálfstæða, ítarlega og skilvirka rannsókn á eiturárásum gegn skólastúlkum og að einstaklingar sem eru ábyrgir fyrir árásunum verði sóttir til saka í sanngjörnum réttarhöldum án þess að dauðarefsingunni verði beitt.
Yfirvöld þurfa að tryggja stúlkum öruggan og jafnan aðgang að menntun og vernda þær fyrir hvers kyns ofbeldi. Auk þess verða yfirvöld að tryggja að alþjóðlegum sendinefndum og fulltrúum verði hleypt inn í Íran til að rannsaka þessar árásir.
Tengd frétt: Yfirvöld í Íran herja á tjáningarfrelsið meðal annars með pyndingum á börnum